Cymerwch bob cyfle a thyfu gyda phob her

Dechreuodd fy ngyrfa ym myd addysg ym 1985 fel athro llygaid glas awyddus addysg gorfforol. O’r diwrnod cyntaf, ac am y 36 mlynedd nesaf yn y proffesiwn, nid wyf erioed wedi gorffen dysgu. Mae’n debyg fy mod wedi gwneud mwy o gamgymeriadau na lwyddiannau ac wedi bod yn ddigon ffodus i weithio mewn gwahanol leoliadau a sectorau o fewn y proffesiwn. Mae’r rhain wedi cynnwys addysg uwchradd (chwe blynedd), ymgynghorydd pwnc (dwy flynedd), addysg gynradd (nifer o flynyddoedd o fewn pedair ysgol wahanol), uwch swyddog – ADY ar gyfer Cyngor Sir Ddinbych (pum mlynedd), addysg uwch (dwy flynedd). Rwyf hefyd wedi parhau fel hyfforddwr yng nghanolfan addysg awyr agored Gogledd Cymru drwy gydol y cyfnod hwn i gadw’n brysur ar y penwythnosau (36 mlynedd)! Er gwaethaf yr yrfa hir ac amrywiol hon, rwy’n falch o ddweud bod y swydd yn gwella ac yn gwella o hyd. Rwy’n parhau i ddysgu a thyfu tra bod nifer o gyfleoedd a gynigir i mi yn ymddangos yn ddiddiwedd.

Yn ystod fy ngyrfa, mae rhai o’r rolau wedi bod yn heriol dros ben. Roedd angen i mi dynnu ar fy holl ddatblygiad arweinyddiaeth, heb sôn am gefnogaeth ac arweiniad pobl eraill. Rwyf wedi bod yn ffodus o gael rhai mentoriaid arweinydd eithriadol yr oeddwn yn eu hedmygu a’u copïo. Roeddwn i yn gallu dysgu am arferion arweinyddiaeth nad oeddent yn cyd-fynd â’m credoau a’m gwerthoedd fy hun gan rai rwyf wedi gweithio gyda hwy. Dechreuais weld pethau o ran “system” yn hytrach na gwahanol rannau o gyfnod gyrfa gynnar. Ar ôl pum mlynedd yn fy ail rôl fel pennaeth, es i i weithio o fewn yr awdurdod lleol, roeddwn i’n gyfrifol am yr holl ddarpariaeth ADY ar draws y sir. Roedd hyn yn canolbwyntio fy meddyliau a’m credoau ar system gyfartal a theg a oedd yn gwbl gynhwysol.  Mewn rôl mor anodd, rhaid ichi geisio deall safbwyntiau pawb. Fodd bynnag, yn y pen draw, yr ydych yn glynu’n gadarn at eich egwyddorion ynghylch tegwch a chynhwysiant, o gofio’r gyllideb gyfyngedig.

Yn 2018, fe wnes i gais lwyddiannus i fod yn y garfan gyntaf Cymdeithion yr Academi gyda’r Academi Genedlaethol ar gyfer Arweinyddiaeth Addysgol. Roedd gennyf rai safbwyntiau cryf eisoes ar arweinyddiaeth addysgol ledled y Deyrnas Unedig. Roeddwn yn credu bod addysg yn cael ei gyrru’n wleidyddol, yn aml er anfantais y plentyn. Yng Nghymru, fodd bynnag, gwelais orwel newydd ac roeddwn i am helpu i lunio’r tir y tu hwnt. Dewiswyd fy ysgol fel ysgol arloesol, ac roeddwn yn ddigon ffodus i weithio gyda rhai o’r cyfranwyr allweddol i weledigaeth addysg Cymru. Mae bod yn rhan o’r Academi Arweinyddiaeth wedi rhoi cyfleoedd niferus i mi gyfarfod, trafod a dylanwadu ar gyfeiriad addysg Gymreig yn y dyfodol.

I mi, mae arweinyddiaeth system yn ymwneud â phobl yn rhannu gweledigaeth glir o ble rydym am gymryd addysg ein pobl ifanc. Mae arweinyddiaeth system yn seiliedig ar gydweithredu a ategir gan gyfathrebu effeithiol a pharch. Mae’n ymwneud mwy â diwylliant lle clywir barn pob unigolyn yn hytrach na set o reolau y gellir eu hysgrifennu. Mae gan y diwylliant hwn elfennau sy’n cyfrannu at greu system addysg gynaliadwy sy’n cael ei gyrru gan angerdd lle mae’r holl gyfranogwyr yn ymgysylltu’n llawn. Mae’n debyg y gall arweinyddiaeth system wneud diwylliant mor ddiddorol. Os felly, ni allwn beidio ag ymgysylltu â meddyliau a chalonnau ifanc ein hysgolion wrth i ni gyflwyno cwricwlwm newydd i Gymru.

Jeremy Griffiths