Stori Arweinyddiaeth: Nick Allen

Pennaeth Ysgol Gynradd Gymunedol Saundersfoot

Pwy neu beth wnaeth eich ysbrydoli i fod yn arweinydd yng Nghymru?

Wrth fyfyrio ar bwy sydd wedi fy ysbrydoli trwy gydol fy ngyrfa addysgol ac addysgu, sylweddolaf nad un unigolyn yn unig ond cyfres o bobl hynod sydd wedi llunio fy nhaith.

Chwaraeodd Mr. William Rees, fy athro ysgol gynradd, ran ganolog. Yn ddiweddarach, daeth yn gydweithiwr pan gymerodd rôl y Pennaeth. Roedd ei agwedd yn gadarn ond yn deg, ac roedd bob amser yn llwyddo i gydbwyso ei awdurdod gyda mymryn o gysylltiad personol – fel yr amser yr oedd yn ein diddanu trwy fatio am dridiau yn ystod ein gêm griced amser cinio. Gadawodd ei gyfuniad o broffesiynoldeb a phersonoliaeth argraff barhaol arnaf.

Yn ystod fy addysg uwchradd, dylanwadodd Mr. Huw Thomas, gŵr bonheddig iawn, ymhellach ar fy llwybr. Fe’m penododd yn gapten tîm chwaraeon, a oedd yn nodi dechrau fy siwrnai arweinyddiaeth. Roedd ei gefnogaeth a’i anogaeth yn hollbwysig wrth lunio fy mhrofiadau arwain cynnar.

Yn fy swydd addysgu gyntaf, cydnabu’r tîm arwain, gan gynnwys Mr. Mike Roberts a Mrs. Debbie Davies, botensial ynof na fyddwn o bosibl wedi’i weld ynof fy hun. Roedd eu cred yn fy ngalluoedd, ynghyd â’u harweiniad a’r cyfleoedd a ddarparwyd ganddynt, yn allweddol i adeiladu fy hyder a sgiliau arwain.

Ynghyd â’m profiadau fel myfyriwr ac ymarferydd, mae’r unigolion hyn wedi fy ysbrydoli i gael effaith ystyrlon ar bobl ifanc a’r sector addysg. Mae hefyd yn bwysig cydnabod bod myfyrio ar yr heriau a phrofiadau negyddol ym myd addysg wedi cryfhau fy mhenderfyniad i wella a chyfrannu’n gadarnhaol i’r maes.

Beth ydych chi’n ei wneud yn weithredol i ysbrydoli a chefnogi’r genhedlaeth nesaf o arweinwyr?

Mae arweinyddiaeth heddiw yn dra gwahanol i’r adeg pan ddechreuais ar fy nhaith gyntaf, felly rwy’n ei gwneud hi’n flaenoriaeth i esblygu a mireinio fy sgiliau arwain yn barhaus. O’m profiad i, mae’r arweinyddiaeth fwyaf effeithiol yn canolbwyntio’n ddilys ar bobl. Trwy feithrin diwylliant lle mae unigolion yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi a’u cefnogi’n wirioneddol, gall arweinwyr ysbrydoli a chymell eu timau.

Pwysleisiaf greu ethos o “gallwn yn hytrach nag na allwn,” sy’n hanfodol yn y byd sydd ohoni. Mae’r meddylfryd hwn nid yn unig yn codi ac yn ysgogi oedolion ond, yn bwysicach, yn grymuso ac yn ysbrydoli’r plant rydyn ni’n eu harwain.

Trwy ganolbwyntio ar yr egwyddorion hyn, fy nod yw meithrin amgylchedd sy’n annog twf, gwytnwch, a rhagolygon cadarnhaol ar gyfer y genhedlaeth nesaf o arweinwyr.

Fel arweinydd, sut ydych chi’n modelu blaenoriaethu eich lles eich hun fel esiampl i staff?

Mae modelu blaenoriaethu lles fel arweinydd yn cynnwys cydbwysedd o hunanymwybyddiaeth a mesurau rhagweithiol. Rhaid cyfaddef, mae yna adegau pan rydw i wedi bod yn euog o orweithio, ond rydw i wedi dod yn well am adnabod yr eiliadau hyn a mynd i’r afael â nhw.

I mi, mae arwain drwy esiampl yn golygu bod yn onest â’ch hun am eich cryfderau a’ch meysydd i’w gwella. Ym myd addysg, mae’n gyffredin i’r rhai mewn rolau arwain oedi cyn ceisio cymorth, ond mae’n hanfodol goresgyn y rhwystr hwn.

Er mwyn hyrwyddo lles ymhlith staff, rwy’n ei gwneud yn flaenoriaeth i integreiddio trafodaethau lles mewn cyfarfodydd staff ac rwyf wedi penodi hyrwyddwr lles staff. Mae’r dull hwn yn meithrin deialog agored am strategaethau lles, gan gynnwys y rhai a awgrymir gan sesiynau cwnsela neu systemau cymorth eraill.

Yn ogystal, mae’n hanfodol cofio na ddylai pob sgwrs droi o gwmpas gwaith. Mae cydnabod a gwerthfawrogi bywyd y tu allan i’n hamgylchedd proffesiynol yn bwysig ar gyfer lles cyffredinol.

Drwy roi’r arferion hyn ar waith, rwy’n anelu at greu amgylchedd cefnogol sy’n annog staff i flaenoriaethu eu lles tra hefyd yn modelu’r ymddygiad hwn fy hun.

Pa lyfr/cyfle dysgu proffesiynol/darn o ymchwil ydych chi wedi’i ddefnyddio’n ddiweddar i lywio’ch ymarfer arweinyddiaeth?

Yn ddiweddar, rwyf wedi defnyddio nifer o adnoddau gwerthfawr i lywio fy ymarfer arweinyddiaeth. Fel rhan o’r Academi Genedlaethol ar gyfer Arweinyddiaeth Addysgol, cymerais ran yn y dadansoddiad Seicolegydd Busnes TypeCoach. Cynigiodd y rhaglen hon fewnwelediad dwfn i’m cryfderau a’m heriau, gan fy helpu i ddeall sut mae’r elfennau hyn yn effeithio arnaf i a fy nghydweithwyr. Roedd y profiad hwn yn ategu’r cysyniadau o lyfr Thomas Erikson ‘Surrounded by Idiots’, sy’n ymchwilio i’r pedwar math o ymddygiad dynol a’u heffaith ar ryngweithio a gwaith tîm.

Yn ogystal, dechreuodd fy nhaith i ddeall ymddygiad dynol gyda gwaith yr Athro Steve Peters ar y ‘Inner Chimp’. Mae ei archwiliad o niwroleg a’i ddylanwad ar ymddygiad wedi dylanwadu’n fawr ar fy safbwynt ar arweinyddiaeth a’i effeithiau yn y maes addysgol.

Gyda’i gilydd mae’r adnoddau hyn yn gwella fy ngallu i arwain yn effeithiol trwy ddarparu dealltwriaeth gynhwysfawr o ddeinameg unigolion a thîm.

Beth sydd wedi bod yn uchafbwynt gyrfa i chi yn ystod eich cyfnod fel arweinydd yng Nghymru?

Wrth fyfyrio ar fy ngyrfa fel arweinydd yng Nghymru, mae sawl eiliad yn sefyll allan fel uchafbwyntiau arwyddocaol. Un o’r rhai mwyaf cofiadwy oedd arwain Ysgol Gynradd Gymunedol Hook trwy ei dathliad canmlwyddiant. Roedd y garreg filltir hon yn achlysur ystyrlon i’r ysgol, y pentref, a’r gymuned ehangach, gan danlinellu gwerth dwys ysgolion pentrefol.

Profiad arall a gafodd effaith oedd sefyll dros addysg a mynd i’r afael â chamymddwyn. Er ei fod yn heriol ac nid yn rhywbeth y byddwn wedi ei ystyried yn uchafbwynt i ddechrau, dysgodd wersi amhrisiadwy i mi amdanaf fy hun a natur arweinyddiaeth.

Mae arwain ysgol gynradd ei hun yn uchafbwynt, gan ei fod yn rhoi’r cyfle dyddiol i ddylanwadu a siapio bywydau myfyrwyr ifanc — cyfrifoldeb yr wyf yn ei drysori’n fawr.

Yn olaf, mae fy rôl fel Cydymaith gyda’r Academi Genedlaethol ar gyfer Arweinyddiaeth Addysgol wedi bod yn hynod werth chweil. Mae wedi fy ngalluogi i gydweithio â gweithwyr proffesiynol ymroddedig o’r un anian sydd wedi ymrwymo i wneud gwahaniaeth cadarnhaol yn y sector addysg.

Mae pob un o’r profiadau hyn wedi cyfrannu at fy nhwf a’m llwyddiant fel arweinydd, gan lunio fy nhaith mewn ffyrdd ystyrlon.