Stori Arweinyddiaeth: Joanne Smith

Arweinydd Cysylltiadau Ysgolion, Portal Training

Pwy neu beth wnaeth eich ysbrydoli i fod yn arweinydd yng Nghymru?

Rwy’n meddwl o oedran cynnar, roeddwn wedi fy amgylchynu gan bobl a wnaeth i mi deimlo bod unrhyw beth yn bosibl pe byddech chi’n gwneud cais eich hun. Roedd hynny’n cynnwys teulu ac athrawon. Weithiau roedd yn hwb i gyfeiriad annisgwyl gan wneud i mi sylweddoli y gallwn wneud pethau newydd a herio fy hun. Roedd fy swydd addysgu gyntaf mewn ysgol ganol yn y 1990au cynnar. Roedd fy mhennaeth yn rym deinamig yn y sodlau talaf a oedd â’r ddawn o’m cael i gytuno ar bethau y tu hwnt i’m parth cysurus trwy gysylltu, fy ysbrydoli a fy ngalluogi i dyfu. Fe wnaeth ei chreadigrwydd a’i hymrwymiad fy helpu i sylweddoli y gallwn i fod yn wneuthurwr gwahaniaeth hefyd. Diolch iddi hi y cefais yr hyder i gyfnewid fy swydd, tŷ a char am flwyddyn a byw a dysgu yn Awstralia. Fe wnes i gyfnewid yr awr llythrennedd a rhifedd am neidr ddu bolgoch mewn jar yn dangos a dweud! Tra yn Queensland, roeddwn yn Athro â Gofal am yr Uned Lleferydd ac Iaith. Dysgais lawer am gryfder y tîm, dilysrwydd a hiwmor.

Beth ydych chi’n ei wneud yn weithredol i ysbrydoli a chefnogi’r genhedlaeth nesaf o arweinwyr?

Rwy’n dal i ddysgu. Rwy’n cymryd rhan ac yn rhannu. Ar ôl 32 mlynedd yn addysgu, mae’n deg dweud fy mod yn ymarferydd adfyfyriol. Mae’r myfyrio hwnnw wedi fy helpu i werthuso, blaenoriaethu a chysylltu â’r rhai o’m cwmpas i helpu i gefnogi a datblygu eu harweinyddiaeth. Yn y 2000au, bûm yn gweithio fel athrawes ymgynghorol yn Nhorfaen, gan arwain a datblygu tîm angerddol i feithrin sgiliau staff addysgu a chymorth. Sylweddolais fod hyfforddiant o ansawdd uchel, dysgu proffesiynol sydd wedi’i ymchwilio’n dda ar yr adeg gywir yn meithrin cred a grymuso. Adeiladais ar hyn fel Pennaeth yng Nghaerffili am 7 mlynedd, gan sicrhau bod fy staff ymroddedig yn cael eu cefnogi a’u hannog i gredu a chyflawni.

Fel arweinydd, sut ydych chi’n modelu blaenoriaethu eich lles eich hun fel esiampl i staff?

Rwy’n argyhoeddedig bod awyr iach yn rhoi persbectif ffres. Rwy’n gerddwr brwd. Rwyf wedi cael eglurder mawr wrth ferlota ar y bryniau lleol, neu gopaon Eryri neu gerdded y Camino. Mae’n hanfodol cael gofod pen i wneud y penderfyniadau gorau i chi, eich lleoliad a’ch cymuned. Roedd angen i’m staff fy ngweld yn cerdded y sgwrs ac yn cysylltu, bod yn bresennol ac yn actif fel y gallent hwythau hefyd. Roedd yn hanfodol trwy gydol heriau’r pandemig i roi amser i ni ein hunain yn ogystal ag eraill. Yn ddiweddar darganfyddais waith yr Athro Michael West ar arweinyddiaeth dosturiol drwy’r Academi Genedlaethol ar gyfer Arweinyddiaeth Addysgol. Mae hyn wedi atseinio gyda mi.

‘Mae tystiolaeth glir bod arweinyddiaeth dosturiol yn arwain at staff mwy ymgysylltiol a brwdfrydig gyda lefelau uchel o lesiant, sydd yn ei dro yn arwain at ofal o ansawdd uchel. (West 2021).’

Mentrodd un o fy staff i Sweden i archwilio arfer da o ran lles a daeth â llawer yn ôl i’w rannu a’i ysbrydoli. Rhoddodd yr asiantaeth i ni ar gyfer dulliau newydd a chryfder i ymgorffori eraill.

Pa lyfr/gyfle dysgu proffesiynol/ddarn o ymchwil ydych chi wedi’i ddefnyddio’n ddiweddar i lywio’ch ymarfer arweinyddiaeth?

Yn ddiweddar, rwyf wedi bod yn darllen mewnwelediadau hynod ddiddorol trwy’r King’s Fund i ddysgu mwy am Arweinyddiaeth Dosturiol. Mae perthnasoedd yn allweddol i systemau addysg lwyddiannus ac mae ysgrifennu’r Athro Michael West yn rhoi sicrwydd i’r gwahaniaeth y gallwn ei wneud lle mae ein hamgylcheddau yn seicolegol ddiogel a chynhwysol.

Rwyf hefyd wedi bod yn darllen thesis doethurol cydweithiwr yn archwilio hunaniaeth a chymhwysedd emosiynol mewn profiadau arweinyddiaeth. Mae personoli a lle i dyfu fel arweinwyr yn gydrannau allweddol. Mae hyn yn cyd-fynd yn dda â lle rwy’n gweithio ar hyn o bryd fel Arweinydd Cysylltiadau Ysgolion gyda Portal Training. Rwy’n cefnogi ysgolion gyda’u teithiau datblygiad proffesiynol ac mae’r rhaglenni Arweinyddiaeth a Rheolaeth a gynigiwn yn hyblyg, pwrpasol ac achrededig. Mae’n galonogol gweld arweinwyr newydd a darpar arweinwyr yn datblygu yn y pridd ffrwythlon yr ydym wedi helpu i’w greu.

Beth sydd wedi bod yn uchafbwynt gyrfa i chi yn ystod eich cyfnod fel arweinydd yng Nghymru?

Rwy’n hynod falch o’r hyn a gyflawnwyd gennym wrth arwain ysgolion drwy’r pandemig a datblygiad a gweithrediad y Cwricwlwm newydd. Roeddwn wrth fy modd â’r gefnogaeth a’r angerdd a ddangoswyd gan fy nghydweithwyr clwstwr, gan wneud cydweithio yn ystyrlon ac yn berthnasol. Mae’n rhaid mai uchafbwynt yw’r ddarpariaeth a adeiladwyd gennym yn fy ysgol gynradd, gan ychwanegu at y ddwy Ganolfan Adnoddau Arbennig, gyda darpariaeth bellach i helpu ledled y sir ar ôl effaith y pandemig ac ansawdd y cymorth a’r allgymorth.

Sut ydych chi wedi cysylltu â chydweithio â chymheiriaid y tu hwnt i’ch sefydliad eich hun i gael effaith ar y system ehangach?

Rwy’n ffodus yn fy rôl bresennol i weithio ledled Cymru. Mae’n fraint cyfarfod ag arweinwyr ysgol a chysylltu i rannu arfer dda, helpu i lunio cynigion dysgu proffesiynol. Yn ddiweddar, cynhaliom Ddigwyddiad Addewid Porthol yn arddangos gwahanol sectorau ac effaith dysgu proffesiynol o safon gydag arweinwyr ysgol yn myfyrio ar yr hyn a wnaethant a’r gwahaniaethau a wnaeth. Mae rhannu llwyddiant a deialog broffesiynol yn rhoi grym.